Polity
भारतीय संविधानाची उद्देशिका
भारतीय संविधानाची उद्देशिका (Preamble of the Indian Constitution) UPSC, MPSC, आणि CGL परीक्षेसाठी उपयुक्त नोट्स मित्रांनो, भारतीय संविधानाची सुरुवात 'उद्देशिकेने' (Preamble) होते. यालाच संविधानाचा 'आरसा' किंवा 'ओळखपत्र' (Identity Card) असेही म्हटले जाते. आज आपण उद्देशिकेतील महत्त्वाचे शब्द आणि त्यांची…
Read more
Economics
महागाई (Inflation): अर्थ, प्रकार, कारणे आणि परिणाम
महागाई (Inflation): अर्थ, प्रकार, कारणे आणि परिणाम UPSC, MPSC आणि CGL परीक्षांसाठी अत्यंत महत्त्वाचा विषय. मित्रांनो, आजच्या या ब्लॉगमध्ये आपण अर्थव्यवस्थेतील सर्वात महत्त्वाचा आणि आपल्या दैनंदिन जीवनाशी निगडित असणारा विषय समजून घेणार आहोत, तो म्हणजे महागाई (Inflation) . स्पर्धा परीक्षांमध्ये यावर हमखास प्रश्न विचारले जातात.…
Read more.png)
Economics
वेळेचे अर्थशास्त्र
“वेळ” हा खरा पैसा कसा आहे? — वेळेचे अर्थशास्त्र आपण पैशाचा विचार केला की पहिल्यांदा मनात नोटा, बँक खाते किंवा पगार येतो. पण जीवनातील एक असा “स्रोत” आहे, जो पैशापेक्षा अमूल्य आहे—आणि तो म्हणजे वेळ. पैसा कमी-जास्त होऊ शकतो, पुन्हा मिळवता येतो, गुंतवता येतो, वाया जातो तरी कमावता येतो. पण “वेळ” ही अशी चलन एकक आहे जी एकदा गेली की परत येत नाही. म्हणून अर्थशास्त्राच्या दृष्…
Read more.png)
Economics
पुरवठ्याचा नियम व वक्र
पुरवठ्याचा नियम व वक्र (Law of Supply and Supply Curve) 🔹 प्रस्तावना आधुनिक अर्थव्यवस्थेतील प्रत्येक बाजारात, पुरवठा (Supply) हा एक अत्यंत महत्त्वाचा घटक असतो. उत्पादन करणाऱ्या घटकांकडून विशिष्ट किमतीवर उपलब्ध करून दिला जाणारा वस्तूंचा किंवा सेवांचा प्रमाण म्हणजे पुरवठा. पुरवठ्याचा नियम (Law of Supply) आणि त्याचा ग्राफिकल रूप म्हणजे पुरवठा वक्र (Supply Curve) …
Read more
Economics
फिलिप्स वक्र
फिलिप्स वक्र : महागाई आणि बेरोजगारी यांचा परस्पर संबंध परिचय फिलिप्स वक्र हा महागाई (Inflation) आणि बेरोजगारी (Unemployment) यांच्यातील उलटसुलट संबंध स्पष्ट करणारा एक महत्त्वाचा आर्थिक संकल्पना आहे. 1958 मध्ये अर्थशास्त्रज्ञ ए. डब्ल्यू. फिलिप्स (A.W. Phillips) यांनी हा सिद्धांत मांडला. त्यांच्या अभ्यासानुसार, महागाई जास्त असेल तेव्हा बेरोजगारी कमी असते, आणि म…
Read more
Economics
मागणी आणि पुरवठा वक्र
मागणी आणि पुरवठा वक्र (Demand and Supply Curve) परिचय: अर्थशास्त्रात मागणी आणि पुरवठा हे सर्वात महत्त्वाचे संकल्पना आहेत. बाजारातील किंमती कशा ठरतात, वस्तू व सेवांची उपलब्धता कशी बदलते, आणि ग्राहक व उत्पादक यांच्यावर त्याचा कसा परिणाम होतो, हे या संकल्पनांद्वारे स्पष्ट होते. 1. मागणी म्हणजे काय? मागणी म्हणजे ग्राहक विशिष्ट किंमतीला विशिष्ट प्रमाणात वस्तू किंवा सेवा ख…
Read more.png)
Economics
केंद्रीय बँकांची भूमिका
आर्थिक स्थैर्यासाठी केंद्रीय बँकांची भूमिका: रिझर्व बँक ऑफ इंडिया (RBI) चा सविस्तर अभ्यास केंद्रीय बँका कोणत्याही देशाच्या आर्थिक व्यवस्थेमध्ये अत्यंत महत्त्वाची भूमिका बजावतात. चलनविषयक धोरणांचे नियंत्रण, चलन व्यवस्थापन, व्याजदरांचे नियमन आणि वित्तीय स्थैर्य यांसारख्या जबाबदाऱ्या पार पाडत, केंद्रीय बँका देशाच्या अर्थव्यवस्थेस चालना देतात. भारतात रिझर्व बँक ऑफ इंडि…
Read more
.png)
.png)
.png)
Social Plugin